ارتباط بین چاقی و نارسایی قلبی

مطالعه‌ای جدید که توسط محققان دانشکده پزشکی جانز هاپکینز انجام شده و در تاریخ ۲۵ جولای در مجله Nature Cardiovascular Research منتشر شده، نشان می‌دهد که چاقی چگونه بر ساختار عضلات قلب در بیماران مبتلا به نوعی نارسایی قلبی به نام HFpEF (نارسایی قلبی با حفظ کسر جهشی) تأثیر می‌گذارد.

افزایش موارد HFpEF در بیماران چاق و دیابتی

بر اساس گزارش مجله نارسایی قلبی (Journal of Cardiac Failure)، نارسایی قلبی HFpEF بیش از نیمی از کل موارد نارسایی قلبی در سراسر جهان را شامل می‌شود. در ایالات متحده، این بیماری مسئول بیش از ۳.۵ میلیون مورد نارسایی قلبی است.

در گذشته، HFpEF بیشتر با فشار خون بالا و رشد بیش از حد عضله قلب (هیپرتروفی) مرتبط بود، اما طی دو دهه گذشته، این نوع نارسایی قلبی در بیماران چاق و دیابتی شدید به طور چشمگیری افزایش یافته است.

چالش اصلی در توسعه‌ی درمان‌های مؤثر برای HFpEF، کمبود مطالعات روی بافت واقعی قلب انسان است که بتواند علت دقیق این بیماری را مشخص کند. از آنجا که ۳۰ تا ۴۰ درصد از بیماران مبتلا به HFpEF در عرض ۵ سال جان خود را از دست می‌دهند، درک علل زمینه‌ای این بیماری ضروری است.

چرا HFpEF چالش‌برانگیز است؟

دکتر دیوید کاس، محقق ارشد و استاد پزشکی در دانشکده پزشکی جانز هاپکینز، توضیح می‌دهد:

“HFpEF یک سندرم پیچیده است که چندین اندام را تحت تأثیر قرار می‌دهد. به آن نارسایی قلبی می‌گوییم، زیرا علائم آن مشابه نارسایی قلبی ناشی از ضعف عضله قلب است. اما برخلاف سایر انواع نارسایی قلبی، در HFpEF انقباض قلب طبیعی به نظر می‌رسد، اما بیماران همچنان علائم نارسایی قلبی را تجربه می‌کنند. بسیاری از داروهای معمول نارسایی قلبی در درمان HFpEF موفق نبوده‌اند، اما داروهایی که برای دیابت و چاقی تجویز می‌شوند، نتایج مثبتی نشان داده‌اند.”

نقش داروهای دیابت و کاهش وزن در درمان HFpEF

تنها داروی تأییدشده‌ای که توانسته نه‌تنها علائم HFpEF را بهبود بخشد، بلکه نرخ بستری مجدد و مرگ‌ومیر را نیز کاهش دهد، دارویی برای دیابت به نام مهارکننده SGLT2 (سدیم-گلوکز ترانسپورتر ۲) است.

همچنین، داروی کاهش وزن GLP1-receptor agonist در مطالعات اولیه توانسته علائم بیماران HFpEF را بهبود بخشد و تحقیقات بیشتری در حال انجام است تا مشخص شود آیا این دارو می‌تواند نرخ مرگ‌ومیر و بستری را نیز کاهش دهد یا خیر.

بررسی بافت قلب بیماران HFpEF

در این مطالعه، تیم تحقیقاتی بافت عضلانی قلب ۲۵ بیمار مبتلا به HFpEF ناشی از دیابت و چاقی را با بافت قلب ۱۴ اهداکننده سالم مقایسه کرد.

دکتر مریم مدب، متخصص بیماری‌های قلبی در دانشگاه جانز هاپکینز که این مطالعه را انجام داده، می‌گوید:

“برخلاف میکروسکوپ‌های معمولی، میکروسکوپ الکترونی امکان بزرگنمایی ۴۰ هزار برابری را فراهم می‌کند. این قابلیت به ما اجازه می‌دهد ساختارهای درون سلول عضلانی، مانند میتوکندری‌ها (نیروگاه‌های انرژی سلولی) و سارکومرها (واحدهای عضلانی که نیروی انقباض تولید می‌کنند) را به وضوح مشاهده کنیم.”

تغییرات ساختاری در قلب بیماران چاق

نتایج نشان داد که بیماران HFpEF که چاقی شدیدی داشتند، تغییرات ساختاری قابل‌توجهی در عضلات قلبشان مشاهده شد:

• میتوکندری‌های متورم، رنگ‌پریده و نامنظم
• ذرات چربی زیاد درون سلول‌های قلبی
• سارکومرهای آسیب‌دیده و نامنظم

نکته جالب این است که این تغییرات ارتباطی با دیابت نداشتند و در بیمارانی که چاقی کمتری داشتند، این آسیب‌ها کمتر مشاهده شد.

کاهش وزن می‌تواند به بهبود HFpEF کمک کند؟

دکتر کاس می‌گوید:
“این یافته‌ها برای توسعه‌ی مدل‌های حیوانی HFpEF بسیار مهم است، زیرا به ما نشان می‌دهد که در سطح میکروسکوپی باید به دنبال چه تغییراتی باشیم. همچنین، این سوال اساسی را مطرح می‌کند که آیا کاهش وزن (با داروهای جدید) می‌تواند این تغییرات ساختاری را معکوس کند و در نهایت به بهبود HFpEF منجر شود؟”

گامی به‌سوی درمان بهتر نارسایی قلبی

این مطالعه، گام مهمی در درک بهتر ارتباط چاقی و بیماری‌های قلبی محسوب می‌شود. همچنین، می‌تواند مسیر جدیدی برای درمان میلیون‌ها بیمار مبتلا به HFpEF فراهم کند.

محققان امیدوارند که این یافته‌ها به توسعه‌ی درمان‌های مؤثرتر برای نارسایی قلبی مرتبط با چاقی کمک کند و در نهایت، کیفیت زندگی بیماران را بهبود بخشد.

:Reference
Meddeb, M., Koleini, N., Binek, A., Keykhaei, M., Darehgazani, R., Kwon, S., Aboaf, C., Margulies, K. B., Bedi, K. C., Lehar, M., Sharma, K., Hahn, V. S., Van Eyk, J. E., Drachenberg, C. I., & Kass, D. A. (2024). Myocardial ultrastructure of human heart failure with preserved ejection fraction. Nature Cardiovascular Research. https://doi.org/10.1038/s44161-024-00516-x