پسوریازیس، یک بیماری خودایمنی شایع است که حدود ۱۲۵ میلیون نفر را در سراسر جهان تحت تأثیر قرار می‌دهد. در این بیماری، سیستم ایمنی به اشتباه به سلول‌های سالم بدن حمله می‌کند. در سال‌های اخیر، داروهای جدیدی به نام بیولوژیک‌ها که سیستم ایمنی بیش‌فعال را با هدف قرار دادن مسیرهای التهابی خاص سرکوب می‌کنند، انقلابی در درمان پسوریازیس و سایر بیماری‌های خودایمنی ایجاد کرده‌اند. با این حال، تا به امروز مطالعات کمی درباره ایمنی نسبی این داروها انجام شده است.
در بزرگ‌ترین مطالعه از نوع خود، پژوهشگران خطر عفونت‌های شدید را که یکی از عوارض نگران‌کننده به دلیل تأثیر این داروها بر سیستم ایمنی است، در میان هفت داروی سیستمیک مورد استفاده برای درمان پسوریازیس مقایسه کردند. دکتر اریکا دومش، متخصص پوست در مرکز پزشکی BIDMC، و همکارانش دریافتند که برخی از داروهای جدیدتر و هدفمندتر خطر کمتری برای عفونت نسبت به متوترکسات، که از دهه ۱۹۶۰ به عنوان درمان اولیه برای پسوریازیس متوسط تا شدید مورد استفاده قرار می‌گیرد، دارند. این یافته‌ها در نشست انجمن تحقیقات درماتولوژی در شیکاگو و هم‌زمان در مجله JAMA Dermatology منتشر شدند.
دومش، که همچنین استاد پوست در دانشکده پزشکی هاروارد است، گفت: “علاوه بر اینکه داروهای هدفمند جدید ممکن است مؤثرتر از متوترکسات باشند، خطر عفونت کمتری نیز برای بیماران به همراه دارند. پزشکان و بیماران باید خطر عفونت را هنگام انتخاب یک درمان سیستمیک برای پسوریازیس متوسط تا شدید در نظر بگیرند.”
بیماری پسوریازیس و درمان‌ها
در پسوریازیس، سلول‌های پوستی با سرعتی حدود ده برابر سریع‌تر از حد معمول تکثیر می‌شوند و این امر باعث تجمع سلول‌های اضافی به صورت لکه‌های ضخیم و پوسته‌پوسته‌ای از پوست خشک و خارش‌دار، به ویژه روی سر، آرنج و زانوها می‌شود.
متوترکسات، یک داروی ضدالتهابی که مانع رشد سلولی می‌شود، یکی از گزینه‌های مؤثر برای درمان بیماران با درجات شدیدتر بیماری است. اما از آنجا که این دارو بر تمام سلول‌های بدن اثر می‌گذارد، می‌تواند عوارض جانبی ناخواسته‌ای از جمله عفونت‌های جدی ایجاد کند.
برخی پروتئین‌های سیستم ایمنی که به آن‌ها سیتوکین‌ها گفته می‌شود، در ایجاد پسوریازیس نقش کلیدی دارند. درمان‌های جدیدتر، مانند داروهای بیولوژیک، با مهار انواع مختلف سیتوکین‌ها عمل می‌کنند. نخستین داروهای بیولوژیک مانند آدالیمومب، اتانرسپت و اینفلیکسیمب، با مهار TNF-آلفا، که یک پروتئین مرتبط با التهاب عمومی است، عمل می‌کردند. اما داروهای بیولوژیک جدیدتر، مانند اوستکینومب، به طور خاص دو پروتئین به نام‌های اینترلوکین-۱۷ و -۲۳ را مهار می‌کنند. این داروها نشان داده‌اند که در درمان پسوریازیس مؤثرتر هستند و به دلیل هدف‌گیری دقیق‌تر سیستم ایمنی ممکن است ایمن‌تر نیز باشند.
نتایج مطالعه
برای انجام این مطالعه بزرگ، تیم تحقیقاتی از دو پایگاه داده بیمه‌ای بزرگ که شامل اطلاعات بیش از ۲۵۰ میلیون نفر در ایالات متحده بود، استفاده کردند. پژوهشگران خطر عفونت‌های شدید نیازمند بستری را در حدود ۱۰۷ هزار بیمار مبتلا به پسوریازیس که برای هفت داروی سیستمیک مورد تأیید FDA نسخه دریافت کرده بودند، بررسی کردند.
آن‌ها دریافتند که شایع‌ترین عفونت‌های شدید در میان کاربران این داروها شامل سلولیت، ذات‌الریه و باکترمی/سپسیس بود. نتایج نشان داد که خطر عفونت شدید در بیمارانی که آپرمیلست، اتانرسپت و اوستکینومب مصرف می‌کردند، به طور قابل‌توجهی کمتر از کسانی بود که متوترکسات استفاده می‌کردند. اما تفاوت معناداری در نرخ کلی عفونت میان کاربران اسیتریتین، آدالیمومب و اینفلیکسیمب نسبت به متوترکسات مشاهده نشد.
این یافته که اوستکینومب خطر کمتری برای عفونت شدید دارد، نشان‌دهنده این است که داروهای بیولوژیک جدیدتر، که مسیرهای التهابی در پسوریازیس را به طور خاص‌تری هدف قرار می‌دهند، می‌توانند هم مؤثرتر و هم ایمن‌تر باشند.
دومش افزود: “این اطلاعات باید هنگام تجویز درمان برای بیماران در نظر گرفته شود. این مطالعه نشان می‌دهد که چگونه محققان می‌توانند از داده‌های بزرگ برای مقایسه ایمنی داروهای مختلف برای بیماران مبتلا به پسوریازیس استفاده کنند.”
:Reference
Dommasch, E. D., Kim, S. C., Lee, M. P., & Gagne, J. J. (2019). Risk of serious infection in patients receiving systemic medications for the treatment of psoriasis. JAMA Dermatology. https://doi.org/10.1001/jamadermatol.2019.1121