دانشمندان به کشف مهمی در حوزه DNA دست یافته‌اند که ممکن است راه را برای درمان یکی از مرگبارترین انواع سرطان هموار کند.
گروهی از پژوهشگران بریتانیایی و آمریکایی دریافته‌اند که سرطان پانکراس با مختل کردن فعالیت مولکول‌های موجود در ژن‌های حیاتی، به رشد و گسترش سریع این بیماری کمک می‌کند.
سرطان پانکراس در سطح جهانی به‌عنوان دوازدهمین سرطان شایع شناخته می‌شود و سالانه بیش از نیم میلیون مورد جدید ابتلا به آن گزارش می‌شود. با این حال، این سرطان به دلیل پایین‌ترین نرخ بقای میان سرطان‌های شایع، به‌عنوان یکی از مرگبارترین‌ها مطرح است.
با وجود چالش‌های متعدد طی سال‌ها برای درک این بیماری کشنده، این کشف اخیر امیدهای تازه‌ای برای توسعه درمان‌های مؤثر ایجاد کرده است.
دکتر ماریا هاتزیاپاستولو از مرکز تحقیقات سرطان جان ون گیست در دانشگاه ناتینگهام ترنت گفت:
«این تحقیقات بینش‌های جدیدی درباره رفتار سرطان پانکراس ارائه داده و ممکن است زمینه‌ساز راهبردهای درمانی نوآورانه در آینده شود.»
او تأکید کرد:
«سرطان پانکراس پایین‌ترین نرخ بقا را در میان ۲۰ سرطان شایع دارد. پیشرفت در بهبود نرخ بقای پنج‌ساله طی سال‌ها بسیار کم بوده و این موضوع نشان‌دهنده نیاز فوری به کشف روش‌های جدید برای درک این بیماری، نحوه گسترش آن و تهاجمی بودنش است.»
سرطان پانکراس معمولاً در مراحل پیشرفته تشخیص داده می‌شود و گزینه‌های درمانی محدودی دارد. بیش از نیمی از بیماران ظرف سه ماه پس از تشخیص جان خود را از دست می‌دهند. از جمله افراد شناخته‌شده‌ای که بر اثر این بیماری درگذشته‌اند می‌توان به آلن ریکمن، جان هرت، استیو جابز و پاتریک سوویزی اشاره کرد.
این مطالعه که در مجله *Gastro Hep Advances* منتشر شده، با بررسی بافت‌های سالم و سرطانی پانکراس نشان داده است که سرطان پانکراس مکانیسمی به نام متیلاسیون DNA را فعال می‌کند. این مکانیسم مولکول‌های ژن HNF4A را که به‌طور طبیعی مفید هستند، غیرفعال کرده و رشد سریع تومورها را ممکن می‌سازد.
ژن HNF4A نقش حیاتی در حفظ عملکرد درست اندام‌ها در بدن ایفا می‌کند. با این حال، پژوهشگران متوجه شدند که سرطان پانکراس به شکلی پنهانی اثرات مثبت این ژن را از بین می‌برد.
دکتر هاتزیاپاستولو توضیح داد:
«از بین رفتن عملکرد ژن HNF4A موجب پیشرفت و تهاجمی‌تر شدن سرطان پانکراس شده و با کاهش بقای بیماران مرتبط است.»
در این مطالعه، دانشمندانی از دانشگاه ناتینگهام، دانشگاه استنفورد، دانشگاه کالیفرنیا و مرکز پزشکی سدارز-ساینای در لس‌آنجلس مشارکت داشتند.
دکتر کریس مک‌دونالد، مدیر تحقیقات در بنیاد سرطان پانکراس بریتانیا که تأمین مالی این مطالعه را بر عهده داشت، گفت:
«ما به شدت نیازمند درمان‌های ملایم‌تر و مؤثرتر برای سرطان پانکراس هستیم. متأسفانه اکثر موارد این بیماری در مراحل پیشرفته تشخیص داده می‌شوند، به‌طوری که ۸۰ درصد بیماران زمانی تشخیص داده می‌شوند که سرطان به دیگر نقاط بدن سرایت کرده و دیگر امکان جراحی وجود ندارد.»
او افزود:
«این وضعیت وخیم در نرخ بقای پایین بیماری بازتاب دارد—بیش از نیمی از بیماران ظرف سه ماه پس از تشخیص فوت می‌کنند. افزایش درک ما از عواملی که باعث رشد سریع و گسترش سرطان پانکراس می‌شوند، برای دستیابی به پیشرفت‌های معنادار حیاتی است.»
وی در پایان گفت:
«این مطالعه نشان می‌دهد که سرطان پانکراس چگونه مولکول‌های خاصی را سرکوب می‌کند تا به شکلی تهاجمی در بدن گسترش یابد، و این یافته‌ها می‌توانند در آینده به توسعه درمان‌های مؤثرتر منجر شوند.»
:References
Hatziapostolou, M., Koutsioumpa, M., Zaitoun, A. M., Polytarchou, C., Edderkaoui, M., Mahurkar-Joshi, S., Vadakekolathu, J., D’Andrea, D., Lay, A. R., Christodoulou, N., Pham, T., Yau, T.-O., Vorvis, C., Chatterji, S., Pandol, S. J., Poultsides, G. A., Dawson, D. W., Lobo, D. N., & Iliopoulos, D. (2024). Promoter methylation leads to hepatocyte nuclear factor 4A loss and pancreatic cancer aggressiveness. Gastro Hep Advances, 3(۵), ۶۸۷–۷۰۲.